Projeksiyon Çalışma Prensibi

Projeksiyon cihazlarının yapı bakımından LCD projeksiyon cihazı ve DLP

projektsiyon cihazı olmak üzere iki grupta topalndığını öğrenmiştik. Şimdi bu cihazların

çalışmasını ayrıntılı olarak inceleyelim.

LCD Projektörler (Liquid Cristal Display -Likit Kristal Görüntüleme)

3 adet LCD'den oluşan bu sistemde, tam renkli bir görüntü meydana getirmek için

projeksiyon lambasından gelen ışık, dichroic ayna sistemi ile kırmızı, yeşil ve mavi olmak

üzere, üç ana renge ayrılır. Her bir LCD'den yalnızca bir renk ışık geçer.

Şekil 1.1: LCD’nin çalışma prensibi

Resim 1.4’te ışık kaynağından çıkan beyaz ışık öncelikle kırmızı dichroic (dalga boyu

seçici) aynaya gelir. Kırmızı dichroic ayna sadece kırmızı ışığı geçirir ve diğer ışıkları

yansıtır. Kırmızı dichroic aynadan geçen ışık kendisine ait LCD’den geçerek dichroic

birleştirici küpe gelir.

Yeşil ve mavi renkler de kırmızı ışığın geçtiği aşamalardan geçerek dichroic

birleştirici küpe gelir. Üç ayrı tek renk (monokrom) görüntü bir prizma lens vasıtası ile tam

renge dönüştürülür ve objektif ile perdeye yansıtılır.

Şekil 1.2: LCD de görüntünün oluşması

Resim 1.4’te ampulden çıkan ışığın objektiften çıkana kadar geçtiği aşamalar

gerçek resim üzerinde gösterilmiştir.

1. Ampulden (ışık kaynağı) gelen beyaz ışık

2. Ayna, mercek ve LCD bölümü (mavi renk)

3. Mavi rengi ayrılmış ışık

4. Ayna, mercek ve LCD bölümü (yeşil renk)

5. Ayna, mercek ve LCD bölümü (kırmızı renk)

6. Görüntü birleştirici ve objektif

Resim 1.4: LCD projeksiyon cihazında ışığın yansıması

1.2.2. DLP Projektörler (Digital Light Processing - Dijital Işık İşleme)

DLP Projeksiyon cihazı, görüntünün binlerce küçük ayna tarafından yansıtıldığı ve

renk çarklarının kullanıldığı projeksiyon teknolojisidir.

Şekil 1.4: DLP projeksiyon cihazının çalışması

Şekil 1.4’te görüldüğü gibi DLP teknolojisi ile üretilen prpjeksiyon cihazlarında lamba

ışığı, yoğunlaştırıcı lense gelir. Daha sonra üzerinde kırmızı, yeşil ve mavi renk bulunan

dönen bir çark içinden geçerek DMD chip'te (Digital Micromirror Device - Dijiltal mikro

ayna cihazı) oluşan renkli görüntü objektiften perdeye yansır.

DMD chip'te 500.000 den fazla çok küçük ve ince mikro aynalar bulunmaktadır.

DMD chip'in tamamı bir insan tırnağı kadardır. DMD chip ile üretilmiş projeksiyon

cihazları, DMD üretiminin riskli ve pahalı olması nedeniyle LCD teknolojiyle üretilmiş

projeksiyon cihazlarına oranla daha pahalıdır

Projeksiyon Özellikleri

Parlaklık

Parlaklık (ışık gücü) ANSI Lümen (American National Standard Institute - Amerika Milli Standartlar Enstitüsü) birimiyle ifade edilir ve 700 ANSI Lümen’den başlayıp, profesyonel modeller için 10.000 ANSI’nin de üzerine çıkabilmektedir. Parlaklık ne kadar fazla olursa, renkler de o denli aydınlık ve canlı olacaktır. Pek çok dizayn farklılığının parlaklığı etkilediği unutulmamalıdır. Küçük mekanlar için yüksek ışık gücü seçilmesi durumunda, aşırı ışık yansıması ve parlaklık nedeniyle izleyenlerin gözlerinin rahatsız olacağına dikkat etmek gerekir. Parlakliğin ölçümü karanlık bir odada ve belirlenmiş sabit koşullarda tamamen beyaz bir test görüntüsü ile ölçüm yapılır. Görüntü Şekil 1.5’teki gibi 9 eşit alana bölünür ve her bir alanın tam merkezindeki değer alınır. Bu 9 değerin ortalaması görüntü boyutuyla (m2) çarpılır ve ANSI Lümen değeri bulunur

Parlaklık dağılımı; merkezden kenar uçlara doğru oluşan parlaklık farkının ölçümüdür. Değer % olarak alınır ve yükseldikçe dağılım daha iyi demektir. %75 den büyük değerler iyi olarak kabul edilir

Kontrast (zıtlık) oranı; en koyu (siyah) görüntü ile en açık (beyaz) görüntünün oranıdır. Yüksek kontrast değeri renklerin daha keskin olarak algılanmasına yardımcı olur. İyi projeksiyon cihazları, ekran üzerinde en az 100/1 oranında kontrasta sahiptirler. Odanın içine giren ışık, kontrast oranının düşmesine neden olur. Bu nedenle cihazı kullanırken odanın ışıklandırmasınımümkün olan en düşük seviyede tutmak, projeksiyon perdesi üzerine düşen görüntünün kontrast oranına birebir katkıda bulunur.

Projeksiyon cihazının Desteklediği Kaynaklar ( Girişler ve Çıkışlar )

Projeksiyon cihazına Bilgisayar, Video, DVD, Fotoğraf Makinesi, Kamera, Uydu Receiver, Ses Sistemi vb. cihazlar bağlanabilir. Bu cihazlardaki istenen görüntüler perdeye büyütülmüş olarak yansıtılır.

İlgili cihazlar kullanılırken bu cihazlara ait kablo ve yardımcı malzemelerin mutlaka bulundurulması gerekir. Bağlantılar yapılırken dikkat edilmeli ve bağlantı sonrasında projeksiyon cihazının ilgili kaynağı algılaması sağlanmalıdır. Algılama işlemi çoğunlukla otomatik olur ama bazen ilgili cihazın kullanım kılavuzundan yararlanmak gerekir.

Günümüzde projeksiyon cihazları, bilgi kaynağı olarak sıklıkla bilgisayarları kullanmaktadır. Cihazın masaüstü bilgisayarını algılaması otomatik olarak gerçekleşirken, dizüstü bilgisayar bağlantılarında klavyeden Fn + F8 tuşlarına basarak projeksiyon cihazının bilgisayarı görmesi sağlanmalıdır.

Projeksiyon Fan Gürültüsü

Projeksiyon cihazları çalışırken ısınır. Isınan cihaz fanlar yardımıyla soğutulur. Sürekli çalışan bu fanların ortaya çıkardığı ses rahatsız edici olmamalıdır. İyi bir projeksiyon cihazı, düşük fan gürültüsü ile çalışmak zorundadır. Bu değer 30 dB (desibell) ve altı olmasına karşın bazı projeksiyon makinalarında 40 dB seviyelerindedir. Maksimum fan gürültüsü aşağıdaki ölçütlere göre hesaplanır:

• Ortam sessizliği, kullanılan ses düzeni,
• Projeksiyon cihazının seyredenlere yakınlığı.

Fanların normal dönmesi için sürtünmenin az olması gerekir. Pis hava, toz vb. nedenlerden dolayı fan tozlanır ve sürtünme artarak fan gürültüsü fazlalaşır. Sürtünen fan görevini tam olarak yerine getiremediği için aşırı ısınan cihazın kendini kapatmasına yol açar. Bu nedenle filtrelerin belli kullanım sürelerinden sonra temizlenmesi gerekir. Normalin dışında ses yapan fanlar cihazın ait olduğu firmanın teknik servisinde gerekli bakım işlemlerine tabi tutulmalıdır.

Projeksiyon Ampul Ömrü

Projektörlerin lamba ömürleri genellikle 1000 - 3000 saat civarlarındadır. Pojeksiyon cihazları kullanıldıkça lambaları zaman içinde zayıflar ve kullanılamaz duruma gelir. Bu durumda lambanın değiştirilmesi gerekir.

Projeksiyon cihazının ömrünü uzatan en temel bakım işlemlerinin başında hava filtresinin temizlenmesi gelir. Her 200-300 işlem saatinde hava filtresi temizlenmelidir. Bu işlem ampulün soğutulması için cihazın içine girmesi gereken hava miktarını arttırır ve ampulün sağlıklı bir biçimde soğumasını sağlayarak cihazın ve ampulün ömrünü uzatı